Bugdayın(Sert cins bugday) temizlenerek çöp ve taşından ayrıştırılıp yıkanıp ,kaynatılıp
kurutulduktan sonra kabuğundan ayrıştırılıp çeşitli boylarda kırılıp sınıflandırılmasıdır.
BULGURUN ÇEŞİTLERİ
Bulgur köftelik ve pilavlık olarak iki sınıfa ayrılır.Köftelik yöremizdebir sınıf olarak kullanılır.
Pilavlık ince (midyat)tipi de denilen orta ve iri pilavlık olarak üç sınıfa ayrılır.
BULGURUN FAYDALARI
Gaziantep Üniversitesi (GAZÜ) Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mustafa Bayram,
bulgurun folik asit açısından zengin olduğunun toplumda yeterince bilinmediğini kaydetti.
Annelerin sağlıklı bebek dünyaya getirmeleri için yeterince almak zorunda olduğu bir vitamin türü olan folik asidin,
doğumsal beyin ve omurilik hastalıklarının oluşumunu önleyen (B) grubundan bir vitamin türü olduğunu kaydeden Bayram, şöyle konuştu:
“Hamilelik süresince yeterince folik asit alamayan kadın sayısı pek fazla olmakla birlikte, ucuz bir ürün olan bulgurda bu vitaminin
bol miktarda bulunduğu da bilinmiyor. Anne adayları, bebeklerini, folik asit yetersizliğinin neden olduğu sağlık sorunlarından
korumak için bulgura sofralarında daha çok yer vermeli. Folik asit yetersizliği yaşayan kadınların, anemi, anemiden kaynaklanan
yorgunluk, nefes darlığı ve ishal ile kilo kaybı, çarpıntı ve huzursuzluk gibi olumsuzlukları daha sık ve daha yoğun yaşadıkları biliniyor.
Anne, bulgur yemekleri yiyerek bebeğini de kendini de bu olumsuzluklardan koruyabilir.”
Bulgur, bağırsak kanseri ve mide ülserini önlüyor
Gaziantep Üniversitesi (GAZÜ) Gıda Mühendisliği Bölümü öğretim görevlisi Yard. Doç Dr Mustafa Bayram, fitik asit içermeyen bulgurun bağırsak kanseri ve mide ülserini önlediğini iddia etti. Bayram, bulgurun içerdiği yüksek mineral ve selülozdan dolayı besin emilimini hızlandırarak, başta bağırsak kanseri olmak üzere,
mide ülseri ve kabızlığa karşı vitamin değeri yüksek bir ürün olduğunu belirtti. Hububat ürünlerindeki fitik asitin bulgurda
bulunmadığını aktaran Bayram, bu asitin bazı besinlerin emilimini engellediğini, ancak bulgurun sahip olduğu pişirme ve kurutma
işlemlerinden ötürü fitik asit içermediğini ifade etti.
Bulgur kepekli olması nedeni ile posa yönünden iyi kaynaktır. Bulgurdaki kepek suda çözünmez. Bu yüzden şeker ve yağın emilimini
azaltarak kan şekeri ve kan yağlarının yükselmesini önler. Sindirim sisteminin çalışmasını hızlandırarak hareketsizliğin insan vücuduna getirdiği
olumsuzlukların bir çoğunu engeller (kabızlık, kalın bağırsak kanseri gibi).Kan lipitleri (yağları) yüksek olanlar, şeker hastalığı riski taşıyanlar,
kabızlıktan yakınanlar beyaz ekmek yerine yulaf, çavdar ve tam buğday unundan yapılan ekmek, pirinç yerine bulgur tüketmeleri önerilmektedir.
Ayrıca etin bir kısmı yerine kuru baklagiller, bol sebze ve meyve tüketmeleri gerekir (Baysal, 1997).
BULGURUN BESİN DEGERLERİ
Tablo 1 . Bulgur, Pirinç, Makarna ve Buğdayın Yenilebilen 100 Gramlarının Enerji ve Besin Değerleri
Besin Öğeleri |
Pilavlık Bulgur* |
Pirinç** |
Makarna** |
Buğday** |
Enerji (kal) |
354 |
363 |
369 |
332 |
Karbonhidrat (g) |
78,2 |
80,4 |
75,2 |
70,1 |
Protein (g) |
11,8 |
6,7 |
12,5 |
12,7 |
Yağ (g) |
1,3 |
0,4 |
1,2 |
2,5 |
Posa (lif) (g) |
1,3 |
0,3 |
0,3 |
1,8 |
Potasyum (mg) |
315 |
92 |
197 |
435 |
Kalsiyum (mg) |
36 |
24 |
27 |
37 |
Fosfor (mg) |
310 |
94 |
162 |
386 |
Demir (mg) |
4,5 |
0,8 |
1,3 |
4,3 |
B1 Vitamini (mg) |
0,2 |
0,07 |
0,09 |
0,66 |
B2 Vitamini (mg) |
0,1 |
0,03 |
0,06 |
0,12 |
Niasin (mg) |
5 |
1,6 |
1,7 |
4,4 |
Kolesterol (mg) |
0 |
0 |
0 |
0 |
* O.D.T.Ü'de yaptırılan analiz sonuçlarıdır. |
||||
**Besinlerin Bileşimleri:Türkiye Diyetisyenler Derneği Yayını: 1 (Ankara, 1991) |